1. Tiểu sử:
Nhà lý luận phê bình văn học Hồng Diệu tên khai sinh là Đỗ Văn Thuận, sinh ngày 12 tháng 01 năm 1943 tại xã Xuân Bắc, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam năm 1990.
2. Quá trình công tác:
Từ năm 1961 đến 1969 Nhà lý luận phê bình văn học Hồng Diệu học các trường quân đội và Học viện Quân sự nước ngoài. Tốt nghiệp kỹ sư. Từ năm 1969 đến 1977 ông công tác ở Bộ Tư lệnh Thông tin. Từ 1978 đến 2008 công tác tại tạp chí. Nguyên là Trưởng ban lý luận – phê bình và phụ trách trang Văn học nước ngoài của tạp chí Văn nghệ quân đội. Nguyên Phó chủ tịch Hội đồng văn học dịch Hội Nhà văn Việt Nam. Nguyên ủy viên Hội đồng xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.
3. Tác phẩm:
– Nhà văn – trang sách (phê bình tiểu luận, 1993).
– Phía sau dòng chữ (phê bình tiểu luận, 1997).
– Người lính – nhà văn (phê bình tiểu luận, 1998 – tái bản có bổ sung, 2003).
– Qua văn hiểu người (phê bình tiểu luận, 2005).
– Thơ tình thế giới (sưu tầm, tuyển chọn và giới thiệu – in lần đầu 1988, tái bản, chỉnh lý lần thứ nhất 1995, lần thứ năm 2004).
– Trên bầu trời xa lạ (truyện dịch, 1988).
– Vũ Cao tuyển tập (tuyển chọn và giới thiệu, 1997).
– Truyện ngắn các tác giả đoạt giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam (tuyển chọn và giới thiệu, hai tập, 1998).
– Truyện ngắn đoạt giải nhất (biên soạn và giới thiệu, 1998).
– Trần Thanh Mại toàn tập (sưu tầm, tuyển chọn và giới thiệu, ba tập, 2004).
– Tiếng thơ thời đại (chuyên luận, 2007).
– Vũ Ngọc Phan toàn tập (5 tập, sưu tầm, biên soạn, giới thiệu, 2010).
– Đường Thi từ điển (biên soạn (2013).
– Tác phẩm lý luận, phê bình văn học chọn lọc (2016).
– Chuyện thơ I, II, III (2017).
– Tuyển tập phê bình văn học (2019);…
Một số bài viết phê bình văn học:
– Vài ý kiến về thơ Nguyễn Đức Mậu.
– Đọc Giữa những ngày xuân của Tế Hanh.
– Tập thơ Hồn tôi đôi cánh của Xuân Diệu.
– Thơ Tố Hữu nhìn từ thế giới vi mô.
– Chuyện thơ… của Hoài Thanh.
– Nghe lại Tiếng chim năm ngoái.
– Đọc Bên cửa sổ máy bay, bàn về cá tính sáng tạp trong thơ Trần Đăng Khoa.
– Một đoạn thơ đắc sắc trong Truyện Kiều.
– Đọc 24 giờ trong đời một người đàn bà.
– Tiểu thuyết Quo Vadis
– Hai nhà thơ đặc sắc nhất trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
– Có một nhà thơ thôn ca.
– Nhà thơ Bàn Tài Đoàn.
– Độc đáo Trần Thanh Mại.
– Đời văn Vũ Ngọc Phan.
– Thời Nhân và Hoài Thanh.
– Bàn về sự đối xứng trong văn học.
– Một nhận định sai về thơ Việt Nam hiện đại.
– Cái gì làm nên thơ Nguyễn Bính?
– Khảo sát văn bản tập thơ Nước giếng thơi.
– Đóng góp lớn nhất của thơ Nguyễn Bính.
– Nguyễn Minh Châu nghĩ về việc viết văn.
– Ai viết phê bình văn học?
– Cao Bá Quát với thiên nhiên.
4. Giải thưởng:
– Giải thưởng Bộ Quốc phòng 5 năm 1994 – 1999 cho tập phê bình và tiểu luận Người lính-nhà văn.
– Giải Bạc Sách hay của Hội Xuất bản Việt Nam cho bộ Đường thi từ điển năm 2014.
– Giải thưởng Nhà nước về Văn học & Nghệ thuật đợt 4 năm 2017