1. Tiểu sử:
Nhà lý luận phê bình văn học Lê Ngọc Trà. Sinh ngày 12 tháng 10 năm 1945 tại xã Tịnh Hòa, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng ngãi. Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam năm 1990.
2. Quá trình công tác
Nhà lý luận phê bình văn học Lê Ngọc Trà là sinh viên khoa Văn Đại học Sư phạm Hà Nội 1 từ năm 1964 – 1968. Tốt nghiệp Khoa văn Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, năm 1968 – 1975: ông là giảng viên khoa Văn Đại học Sư phạm Hà Nội 1. Năm 1976 – 1980: học nghiên cứu sinh, làm luận án Phó tiến sĩ, bảo vệ thành công Luận án Phó tiến sĩ chuyên ngành lý luận văn học ở Đại học Tổng hợp quốc gia Mátxcơva Lômônôxốp (Liên Xô) năm 1980. Năm 1981 – 1985: Chủ nhiệm bộ môn Lý luận văn học, Phó trưởng khoa Văn Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1985 – 1988: làm luận án Tiến sĩ (nay gọi Tiến sĩ khoa học), thực tập sinh cao cấp tại Đại học Tổng hợp quốc gia Mátxcơva (Liên Xô) và nhận bằng Tiến sĩ Lý luận văn học năm 1988. Năm 1988 – 1991, ông chuyển vào Thành phố Hồ Chí Minh giảng dạy tại Khoa văn, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1991: ông được phong học hàm Phó Giáo sư ngành Văn học. Từ năm 1991 – 2005: Giám đốc Trung tâm Châu Á – Thái Bình Dương, trung tâm Nghiên cứu và Giao lưu Văn hoá Giáo dục Quốc tế (Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh). Năm 2002: ông được phong học hàm Giáo sư ngành Văn học. Từ năm 2001 – 2005: Viện trưởng Viện nghiên cứu Giáo dục (Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh). Năm 2005 – 2007: Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh. Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật (năm 2006).
3. Tác phẩm
3.1. Tác phẩm chính
– Đi tìm cái đẹp (chung với Lâm Vinh, nghiên cứu, 1984);
– Lý luận văn chương sơ giản (chủ biên, giáo trình, 1986);
– Lý luận văn học (nhiều tác giả, giáo trình, 1986);
– Lý luận và văn học (tiểu luận, phê bình văn học, 1990);
– Mỹ học đại cương (chủ biên, giáo trình, 1994);
– Văn hoá Việt Nam- Đặc trưng và cách tiếp cận (tập hợp, giới thiệu, 2001);
– Thách thức của sáng tạo, thách thức của văn hoá (tiểu luận, phê bình văn học- văn hoá, 2004);
– Văn chương, Thẩm mỹ và Văn hoá (lý luận, phê bình, 2007);
– Tuyển lý luận phê bình văn học (lý luận phê bình, 2012)
– Lý luận và Văn học, Thách thức của sáng tạo, Thách thức của văn hóa (lý luận- phê bình, 2015);
Nhà văn và sáng tạo nghệ thuật (lý luận- phê bình, 2018);
3.2. Một số tác phẩm đã in và viết chung:
– Lê Ngọc Trà, Lâm Vinh (1984), Đi tìm cái đẹp – Nxb Tp.HCM
– Lê Ngọc Trà (chủ biên) (1985), Lý luận văn chương sơ giản. ĐHSP Tp.HCM.
– Lê Ngọc Trà, Phương Lựu, Trần Đình Sử (1986), Lý luận văn học (tập I). Nxb Giáo dục.
– Lê Ngọc Trà (1990), Lý luận và văn học . Nxb Trẻ HCM
– Lê Ngọc Trà (và các tác giả) (1993), Sách giáo khoa Văn học lớp 10 – tập 2, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
– Lê Ngọc Trà (chủ biên) (1994), Mỹ học đại cương. Nxb Văn hóa-Thông tin, Hà Nội.
– Lê Ngọc Trà (1994), Phác thảo chiến lược xây dựng văn hóa Viện Nam (bài nghiên cứu): chương trình cấp nhà nước K.X.006.
– Lê Ngọc Trà (và các tác giả) (1994), Sách giáo khoa Văn học lớp 11 – tập 2, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
– Lê Ngọc Trà (và các tác giả) (1995), Sách giáo khoa Văn học lớp 12 – tập 2, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
– Lê Ngọc Trà (và các tác giả) (1996), Sách giáo khoa Văn học lớp 12, (Chương trình phân ban), Nxb Giáo dục, Hà Nội.
– Lê Ngọc Trà (và các tác giả) (1996), Lý luận văn học (tái bản lần thứ 1) Nxb Giáo dục, Hà Nội.
– Lê Ngọc Trà (chủ nhiệm) (1998), Kinh nghiệm phát triển giáo dục tiểu học ở các nước Châu Á-Thái Bình Dương và những vấn đề của giáo dục tiểu học ở Việt Nam. Đề tài NCKH cấp Bộ, nghiệm thu 1998.
– Lê Ngọc Trà (2001), (tập hợp và giới thiệu) Văn hóa Việt Nam: đặc trưng và cách tiếp cận. Nxb Giáo dục, Hà Nội.
– Lê Ngọc Trà (2001), Thách thức của sáng tạo, thách thức của văn hóa, Nxb Thanh Niên.
Ngoài ra còn hơn 70 bài báo đăng trên các tuyển tập, sách nghiên cứu, tạp chí khoa học chuyên ngành, báo chuyên ngành, bài tựa và giới thiệu các cuốn sách, bài in trong các kỷ yếu Hội thảo Khoa học trong nước và quốc tế.
4. Giải thưởng:
– Giải thưởng của báo Văn nghệ năm 1987.
– Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 1991 cho tác phẩm Lý luận và văn học.
– Giải thưởng Nhà nước về Văn học & Nghệ thuật đợt 2 năm 2007.