1. Tiểu sử:
Nhà văn Y Điêng, bút danh Y Hinh, Amatơ, Sông Hinh tên khai sinh là Y Điêng Kpăhôji. Ông sinh ngày 15 tháng 2 năm 1928 tại tại buôn Thung, xã Đức Bình Đông, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên. Dân tộc Ê đê Mdhur. Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam năm 1977.
- Quá trình công tác
Tháng 8 năm 1945 nhà văn Y Điêng là thư ký xã bộ Việt Minh ở Đăk Lăk, sau ông thoát ly làm cán bộ thanh niên huyện Madơlak. Từ 1948 đến năm 1952 ông tham gia dạy học, rồi nhập ngũ, làm cán bộ an ninh tỉnh, đảm nhiệm công việc giám thị trại giam tề ngụy thuộc Ty Công an Đắk Lắk. Năm 1953, ông được đưa ra Việt Bắc học nghiệp vụ ở trường đào tạo thuộc Bộ Công an tại Chiêm Hoá, Tuyên Quang rồi về làm Cảnh sát tiếp quản Hà Nội tại khu vực Cửa Nam sau khi chiến dịch Điện Biên Phủ thắng lợi. Sau đó ông nhận quyết định sang Trường Dân tộc Trung ương và được đi học bổ túc văn hóa. Tốt nghiệp, ông về làm phóng viên Đài Tiếng nói Việt Nam từ năm 1958. Khi ông công tác ở Đài Tiếng nói Việt Nam được cử đi học lớp bồi dưỡng viết văn khóa I ở Quảng Bá (Hà Nội) cùng thời với các nhà văn Lương Sĩ Cầm, Lê Tri Kỷ, Nguyễn Quang Sáng, Hoàng Văn Bổn… vào tháng 10 năm 1962. Năm sau, 1963 ông được chuyển lên Tây Bắc, công tác tại Đài Phát thanh Khu tự trị Thái – Mèo (sau này gọi là Khu tự trị Tây Bắc). Tại đây đã viết truyện “Ông già T’Rao” và “Em chờ bộ đội Bác Hồ”, “Đrai Hlinh đi về phía sáng”. Y Điêng đã bắt đầu nghiệp cầm bút và được người đọc biết đến từ đó.
Sau hơn 10 năm học tập và công tác trên đất Bắc, năm 1964, ông được lệnh trở lại chiến trường miền Nam, làm thư ký riêng cho cụ Y Bih Aleô (Phó chủ tịch Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam).
Đất nước thống nhất, ông trở về Tây Nguyên, đảm trách chức vụ Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Đắk Lắk rồi chuyển về làm Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ tỉnh Phú Khánh. Từ 1993, ông về hưu ở huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên.
- Tác phẩm:
Truyện ngắn và ký:
– Em chờ bộ đội Ama Hồ (1961)
– Ông già Krao (1964)
– Như cánh chim Kway (in chung, 1974)
– Hơ Giang (1978)
– Đrai Hlinh đi về phía sáng (1985)
– Truyện cổ Ê-đê (1988)
– Sông Hinh con sông quê hương (2005)
– Lửa trong tay chúng tôi (2005)
Tập thơ:
– Y Điêng Thơ (2006)
Truyện dài:
– Ba anh em (1996)
– Chuyện bên bờ sông Hinh (2001)
– Trung đội người Bhmur (tiểu thuyết, 2010).
Nhà văn Y Điêng còn là người đã dày công sưu tầm, nghiên cứu vốn văn hóa, văn nghệ các dân tộc thiểu số trên địa bàn Phú Yên, từng tham gia dịch các trường ca: “Xinh Nhã”, “Đăm Di”, “Khinh Dú”, “Y Ban”, “Mdrăng Dam”, “Y Prao”… ra tiếng phổ thông và xuất bản tập “Truyện cổ Ê Đê”.
- Giải thưởng:
– Bằng khen của Viện Khoa học xã hội Việt Nam về sưu tầm biên dịch sử thi Tây Nguyên.
– Giải thưởng Ban Dân tộc – Hội Nhà văn Việt Nam (1961)
– Giải thưởng Hội Văn nghệ Phú Yên (1975 – 2000)
– Giải thưởng Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam (2002)
– Giải thưởng Nhà nước về Văn học & Nghệ thuật đợt 2 năm 2007.