Giáo sư, Nghệ sĩ Nhân dân TRẦN BẢNG

1. TIỂU SỬ

Giáo sư, nghệ sĩ nhân dân Trần Bảng tên khai sinh: Trần Bảng. Sinh ngày 01 tháng 10 năm 1926. Quê quán: xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Hội viên sáng lập Hội nhà văn Việt Nam năm 1957. Ông mất ngày 19 tháng 07 năm 2023 tại Hà Nội.

2. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC

Giáo sư, nghệ sĩ nhân dân Trần Bảng là con trai nhà văn Trần Tiêu và cháu gọi nhà văn Khái Hưng là bác ruột. Ngay từ nhỏ ông đã say mê văn chương, kịch nghệ nước ngoài. Hai mươi tuổi, ông đã đọc được sách Hán Nôm, thông thạo tiếng Pháp và biết tiếng Anh, tiếng Đức, tiếng Nga.

Sau Cách mạng tháng Tám, ông tham gia kháng chiến chống Pháp. Năm 1951, ông tham gia vào Đoàn Văn công Trung ương, cùng tổ kịch với Thế Lữ, Song Kim, Nguyễn Hoài… Ở đây, ông bắt đầu đến với nghệ thuật chèo. Năm 1957, ông và với Bùi Đức Hạnh, Hoàng Kiều, Hà Văn Cầu, Hồ Ngọc Cẩn cùng các nghệ nhân Trùm Thịnh, Cả Tam, Lý Mầm, Năm Ngũ thành lập Ban nghiên cứu chèo. Ở đây ông đã khai thác, bảo tồn các vở chèo cổ, lưu giữ các lớp trò của các nghệ nhân. Từ những nghiên cứu đó, ông đã cải biên, xây dựng lại nhiều vở chèo cổ như Quan Âm Thị Kính, Suý Vân (từ vở Kim Nham), Nàng Thiệt Thê (từ vở Chu Mãi Thần)… Riêng với vở Quan Âm Thị Kính đã được ông dàn dựng lại 3 lần (1956, 1968, 1985). Với những vở diễn này, ông đã đóng góp đáng kể trong việc bảo tồn và phát huy nghệ thuật chèo cổ, đưa chèo cổ sống lại trên sân khấu chèo hiện đại. Ngoài ra, ông còn dàn dựng nhiều vở chèo hiện đại như Lọ nước thần, Tình rừng, Cờ giải phóng, Đường đi đôi ngả, Máu chúng ta đã chảy… Ông đã đạt Huy Chương Vàng tại Hội diễn Sân khấu toàn quốc năm 1962 cho vở chèo Suý Vân.

Ông đã từng giữ chức Giám đốc Nhà hát Chèo Trung ương, Vụ trưởng Vụ Nghệ thuật Sân khấu Bộ Văn hoá – Thông tin, Phó Tổng thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam khoá I (1957). , Tổng biên tập Tạp chí Sân khấu.

3. TÁC PHẨM

Con trâu hai nhà (kịch bản chèo, 1956)

Đường đi đôi ngả (kịch bản chèo, 1959)

Cô gái và anh đô vật (kịch bản chèo, 1996)

Tình rừng (kịch bản chèo, 1996)

Câu chuyện tình những năm 80 (kịch bản chèo, 1996)

Máu chúng ta đã chảy (kịch bản chèo, 1996)

Chèo, một hiện tượng sân khấu dân tộc (2000)

Trần Bảng – Đạo diễn chèo (2006).

4. GIẢI THƯỞNG

– Huy Chương Vàng tại Hội diễn Sân khấu toàn quốc năm 1962 cho vở chèo “Suý Vân”.

– Giải thưởng nghiên cứu của Hội nghệ sĩ Việt Nam năm 1995

– Giải thưởng văn học đề tài công nhân của Tổng Công đoàn Việt Nam 1974 (kịch bản chèo “Tình rừng”).

– Ông được nhận học hàm Giáo sư và danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân (1993)

– Giải thưởng Nhà nước về Văn học & Nghệ thuật đợt II năm 2000

– Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật đợt 5 năm 2017.