Bảo tàng Văn học Việt Nam là bảo tàng chuyên ngành về văn học nghệ thuật duy nhất của Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng được thành lập theo Quyết định số 1987/QĐ-TTg ngày 8/11/2011 của Thủ tướng Chính phủ.
Bảo tàng trưng bày, giới thiệu, tôn vinh dòng chảy lịch sử văn học Việt Nam qua từng danh nhân cụ thể một cách sống động và trực quan: Hiện vật về chữ Viết, Văn học Cổ – Trung đại (thế kỷ XI – XIX) như: Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương… Hiện vật đặc biệt quý của các nhà văn, nhà thơ tiêu biểu đầu thế kỷ XX, đoạt giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật như: Hồ Chí Minh, Tố Hữu, Tô Hoài, Nguyễn Đình Thi, Nguyễn Khoa Điềm, Hữu Thỉnh, Xuân Diệu, Huy Cận, Đoàn Giỏi, Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh, Phan Thị Thanh Nhàn, Trần Đăng Khoa…
Trong số hơn 60.000 tài liệu, hiện vật có hơn 4.000 hiện vật quý được trưng bày và một vườn tượng gồm 20 danh nhân Cổ – Trung đại bằng đồng toàn thân. Mỗi hiện vật được các nhà văn, nhà thơ trân trọng gửi gắm không chỉ mang giá trị vật chất, mà còn là một lát cắt sống động của lịch sử. Đằng sau mỗi trang bản thảo, cây bút, chiếc áo, bức ảnh… là một câu chuyện đời, chuyện nghề – gắn liền với hành trình của nhà văn qua những chặng đường đầy biến động của dân tộc: từ kháng chiến chống Pháp – Mỹ, chiến tranh bảo vệ tổ quốc đến công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước. Tất cả kết tinh thành những ký ức văn hóa, như mạch ngầm chảy xuyên suốt phản ánh đầy đủ, sinh động về lịch sử hình thành và phát triển của nền văn học Việt Nam.
Hệ thống trưng bày thường xuyên được bổ sung, đổi mới theo hướng sinh động, hấp dẫn, gắn kết giữa giá trị văn học và đời sống hiện đại. Công tác giáo dục, truyền thông và trải nghiệm dành cho học sinh, sinh viên được chú trọng, góp phần đưa bảo tàng trở thành một “lớp học mở” về văn hóa và lịch sử văn học Việt Nam.
Bảo tàng Văn học Việt Nam đã trở thành địa chỉ trang trọng, tin cậy để nhà văn, nhà thơ và thân nhân gửi gắm những hiện vật quý giá. Là sự ký thác tâm huyết sáng tạo và dấu ấn cuộc đời vào dòng chảy lịch sử văn học dân tộc. Nhiều nhà văn, nhà thơ bày tỏ: “Nếu không phải là Bảo tàng Văn học Việt Nam” thì sẽ không bao giờ hiến tặng những kỷ vật “đặc biệt” của mình.
Năm 2025 đánh dấu nhiều thành tựu nổi bật, Bảo tàng đã tổ chức thành công Triển lãm Ngày Thơ Việt Nam 2025 tại Ninh Bình, tạo không gian giao lưu thi ca đặc sắc, tôn vinh giá trị của thơ Việt Nam; Tham gia Triển lãm “50 năm Văn học nghệ thuật đồng hành cùng đất nước” do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức nhân dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất (30/04/1975-30/4/2025)
Trong năm 2025, Bảo tàng cũng đón hơn 7.000 lượt khách tham quan và phục vụ gần 100đoàn khách; Sưu tầm thêm hơn 4.000 tài liệu, hiện vật, và từng bước số hóa các hiện vật tiêu biểu, tích hợp vào phần mềm quản lý chung của Cục Di sản Văn hóa; Hoạt động truyền thông được đẩy mạnh với hơn 300 bài viết đăng tải trên website và mạng xã hội; Fanpage đạt tích xanh và nhiều bài viết có lượng tương tác tăng mạnh. Công tác bảo quản, hành chính và quản trị bảo tàng tiếp tục được thực hiện tốt, bảo đảm an toàn cho hiện vật và hiệu quả hoạt động.
Với sứ mệnh cao cả của mình, Bảo tàng Văn học Việt Nam đang ngày càng góp phần to lớn vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá, văn học của dân tộc. Đúng như lời phát biểu của Tổng bí thư Tô Lâm tại buổi gặp mặt văn nghệ sỹ cả nước nhân dịp Xuân Ất Tỵ: “Văn hoá là sản phẩm đặc biệt của con người, của dân tộc.Giữ gìn và phát huy sức mạnh của văn hoá là lĩnh vực mà bất kỳ quốc gia nào cũng phải quan tâm bởi nhiệm vụ này gắn liền với sự phát triển xã hội, làm phong phú đời sống tinh thần của người dân và sự vận hành hiệu quả của nhà nước ”
Ngày 8/11/2025, Bảo tàng Văn học Việt Nam long trọng kỷ niệm 14 năm ngày thành lập, dấu mốc quan trọng ghi nhận hành trình nỗ lực không ngừng của tập thể cán bộ, viên chức trong công tác sưu tầm, bảo quản, trưng bày, phát huy giá trị di sản văn học dân tộc, trở thành địa chỉ văn hóa quen thuộc, nơi lưu giữ ký ức và lan tỏa tình yêu văn chương đến đông đảo công chúng.
Bảo tàng Văn học Việt Nam